Το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ “The Cleaners”, έδωσε την αφορμή για μία συζήτηση στο πλαίσιο του 20ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με θέμα τα όρια στη λογοκρισία στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, το μεσημέρι της Δευτέρας 5 Μαρτίου, στην Αποθήκη Γ’. Στη συζήτηση συμμετείχαν ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, Χανς Μπλοκ, ο Γιάννης Ιωαννίδης, Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ο Μιχάλης Μπλέτσας, Διευθυντής Πληροφορικής στο Media Lab του MIT και ένας εκ των εφευρετών του υπολογιστή των 100 δολαρίων. Τη συζήτηση συντόνισε ο αρχισυντάκτης του LIFO.GR, Άρης Δημοκίδης.

Τα θέματα της συζήτησης κινήθηκαν στα νομικά, ηθικά και τεχνολογικά ζητήματα που προκύπτουν από τις απόπειρες των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης να θέσουν ελεγκτικά όρια στην έκφραση των χρηστών τους. Ενδιαφέρουσα  συμβολή στη συζήτηση, αποτέλεσε η τοποθέτηση του Θοδωρή Δανιηλίδη, ιδρυτή της ιστοσελίδας ELLINIKAHOAXES.GR, σχετικά με τις δυσκολίες του να αποδείξεις ή να καταρρίψεις μία είδηση.

Τι μας είπαν οι Χανς Μπλοκ, Γιάννης Ιωαννίδης, Μιχάλης Μπλέτσας, Άρης Δημοκίδης και Θοδωρής Δανιηλίδης.

Χανς Μπλοκ

“Η ταινία παρουσιάζει τη μυστική βιομηχανία στις Φιλιππίνες, τη Μανίλα, όπου εκατοντάδες νεαροί Φιλιππινέζοι παρατηρούν τι κοινοποιείται στο Facebook και φιλτράρουν το περιεχόμενο αυτό. Προστατεύονται από την αστυνομία και δεν επιτρέπεται να μιλήσουν στους γονείς και τους φίλους τους για την εργασία τους. Πολλοί υποφέρουν από μετατραυματική διαταραχή, όπως οι στρατιωτικοί σε εμπόλεμες ζώνες, λόγω του περιεχομένου με το οποίο έρχονται σε επαφή, όμως οι εταιρίες δεν τους προσφέρουν περίθαλψη.”

“Το ερώτημα μας ήταν: Ποιος είναι υπεύθυνος να αποφασίσει τι επιτρέπεται, στο πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης;”

“Είναι σημαντικό να γίνεται διάκριση μεταξύ του αναλογικού και του ψηφιακού κόσμου. Όταν ξεκίνησε το διαδίκτυο ήταν σαν άγρια δύση. Τώρα όμως υπάρχει η ανάγκη να υπάρξουν θεσμοί και όρια όπως υπάρχουν σ’ ένα περιβάλλον δημοκρατίας.”

“Μετά την ταινία δε χρησιμοποιώ το Facebook όσο παλιότερα. Όμως πλέον το Facebook δεν είναι επιλογή, αφού αν δεν έχεις, είσαι απομονωμένος κοινωνικά. Αλλά πρέπει να ξέρεις τι συμβαίνει από πίσω, να γνωρίζεις τις συνέπειες και να διεκδικείς τα δικαιώματά σου, να είσαι πιο ενεργός.”

Γιάννης Ιωαννίδης

“Πλέον βιώνουμε μία διπλή ζωή, ανάμεσα στον πραγματικό και τον ψηφιακό κόσμο. Ερωτευόμαστε στο διαδίκτυο, πουλάμε προϊόντα και υπηρεσίες στο διαδίκτυο, ασκούμε πολιτική και επηρεάζουμε τις πολιτικές εξελίξεις μέσα από το διαδίκτυο”.

“Η ίδια η κατασκευή της πλατφόρμας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργεί μία διχαστική αντίληψη. Κάνεις like ή dislike, accept ή not accept.”

“Υπάρχει το δίλημμα, μέχρι πού προσπαθούμε να προστατεύσουμε τους άλλους και πότε ξεκινάει η λογοκρισία.”

“Δεν υπάρχει ορατότητα, στο ποιος λαμβάνει τελικά την απόφαση να ανέβει κάτι ή όχι στο διαδίκτυο. Σε μία επιχείρηση Τύπου, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ακόμα και όταν ο συντάκτης είναι ανώνυμος, υπάρχει πάντα κάποιο φυσικό πρόσωπο, όπως ο εκδότης ή ακόμα και το ίδιο το μέσο. Τα κοινωνικά δίκτυα αντιθέτως, δεν είναι ορατές εταιρείες.”

Μιχάλης Μπλέτσας

“Το σημαντικό είναι να θυμόμαστε, ότι είμαστε εθελοντικά στο facebook. Δεν μας ανάγκασε κάποιος. Ζούμε όλοι σε μια θάλασσα πληροφορίας.”

“Ακόμα και όταν εκπαιδεύουμε τους αλγόριθμους, αυτοί παίρνουν τις δικές μας πολώσεις.”

“Ο μόνος τρόπος για να χρησιμοποιεί κανείς αυτές τις εφαρμογές και τις πλατφόρμες είναι να έχει παιδεία. Χωρίς παιδεία είναι σαν να έχουμε δώσει σ’ ενα νήπιο ένα εργαλείο black ‘n’ decker και να περιμένουμε ότι δεν θα υπάρξουν θύματα. Το πρώτο θύμα λοιπόν, ήταν η δημοσιογραφία.”

“Το να εκπαιδεύουμε δασκάλους και γονείς για να εκπαιδεύσουν με τη σειρά τους τα παιδιά για το διαδίκτυο μου φαίνεται σπατάλη χρημάτων. Τα παιδιά είναι οι επονομαζόμενοι “ιθαγενείς του διαδικτύου”, το να διδάσκουμε τους “μετανάστες” για να διδάξουν στους ιθαγενείς την κουλτούρα τους δε μου φαίνεται σκόπιμο. Όμως είμαστε πρώτα απ’ όλα άνθρωποι, κι αυτό διότι συσπειρωνόμαστε γύρω από άυλες έννοιες. Αν καταφέρουμε να τους μεταδώσουμε κάποιες αξίες, τότε θα τα καταφέρουν στον κόσμο του διαδικτύου.”

Άρης Δημοκίδης

“Βίωνα αντικρουόμενα αισθήματα βλέποντας την ταινία. Στην αρχή έλεγα «Αν είναι δυνατόν.. πετσοκόβουν τις δημοσιεύσεις!». Στη συνέχεια όμως έλεγα το αντίθετο «Μα γιατί δεν έκρυψε και αυτό;!». Αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο με δισεκατομμύρια πληροφορίες να τα κάνεις όλα σωστά, ενώ είναι εύκολο να κατηγορούμε το Facebook.”

“Έχω υπάρξει cleaner τόσο στο site του LIFO.GR, όσο και στη σελίδα μας στο facebook. Είναι δύσκολη δουλειά γιατί αισθάνεσαι ότι πλήττεις την ελευθερία της έκφρασης. Ωστόσο αν δεν βάλεις όρια, τα υβριστικά σχόλια μπορούν να βγουν εκτός ελέγχου.”

Θοδωρής Δανιηλίδης

“Ασχολούμαι με την κατάρρευση ψευδών δημοσιεύσεων. Είναι πραγματικά δύσκολο να βρεις στοιχεία και αποδείξεις για να ρίξεις μια δημοσίευση. Εγώ κλείνω τα μάτια μου, το βράδυ, και βλέπω απειλές. Έχω δεχθεί άπειρες απειλές. Τον Αύγουστο ξεσκέπασα μια απάτη για ένα παιδί που υποτίθεται ότι είχε καρκίνο. Ήταν σοκαριστικός ο τρόπος με τον οποίο απειλήθηκα.”