Στη μεγάλη βραδιά της απονομής των βραβείων του 21ου ΦΝΘ, ο Χρυσός Αλέξανδρος δόθηκε στη Συνήγορο των Ρέιτσελ Λι Τζόουνς & Φιλίπ Μπελές (Ισραήλ – Καναδάς – Ελβετία) ενώ το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής κέρδισε ο Ταξιδιώτης του μεσονυχτίου του Χασάν  Φαζιλί (ΗΠΑ – Κατάρ – Καναδάς – Ηνωμένο Βασίλειο).  

To 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης επιχειρεί φέτος μια βαθιά κατάδυση στην ουσία των κοινωνικοπολιτικών θεμάτων που σχετίζονται με την queer κοινότητα και τις διεκδικήσεις της. Δέκα ταινίες που διαγωνίζονται για το αντίστοιχο βραβείο βάζουν σε πρώτο πλάνο και αποδομούν, με τον τρόπο τους, μια σειρά από ιδέες-πολιτισμικές κατασκευές περί αρρενωπότητας, θηλυκότητας, «φυσιολογικού» και «αφύσικου», «κανονικού» και «μη κανονικού». Η στιγμή είναι κατάλληλη για να αναρωτηθούμε κατά πόσο η κοινωνία μας έχει πετύχει την υπέρβαση των περιορισμών και των αγκυλώσεών της.

της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Αν το πολιτικώς ορθό είχε πρόσωπο, πώς θα έμοιαζε; Κάτι που σήμερα είναι πολιτικώς ορθό αύριο μπορεί να μοιάζει ξεπερασμένο, μεθαύριο προσβλητικό. Τα εργαλεία εξελίσσονται, τα πανό μεταμορφώνονται σε hashtags, η ρητορική αλλάζει, χιλιάδες μάχες γύρω μας, αμφίρροπες, παθιασμένες, μας ζητούν να πάρουμε θέση: τη «σωστή» θέση. Αλίμονο αν βρεθεί κάποιος στο λάθος στρατόπεδο. Αλίμονο αν αρθρώσει άποψη ενάντια στο πολιτικώς ορθό. Πέντε ντοκιμαντέρ που προβάλλονται στο φετινό φεστιβάλ μάς υπενθυμίζουν πόσο ανώδυνο είναι να κρίνεις εκ του ασφαλούς και πόσο γενναίο να παριστάνεις τον ατρόμητο σε μια άνιση μάχη. Την ατρόμητη, για να είμαστε ακριβείς.

Η σχέση του ανθρώπου με τα άλλα ζώα διατρέχει τον κορμό του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: το πρόγραμμα, ένα μεγάλο αφιέρωμα, την car te blanche στον Λούι Ψυχογιό, μια ανοιχτή συζήτηση. Σε αυτή τη σχέση εστιάζει και ένα βιβλίο σε επιμέλεια της  καθηγήτριας Κοινωνιολογίας στο  Πάντειο Πανεπιστήμιο Άννας Λυδάκη. Τίτλος του, Ο άνθρωπος και τα άλλα ζώα (εκδόσεις Παπαζήση). Ο κοινός προβληματισμός και η ανησυχία για το ανεξέλεγκτο ανθρώπινο είδος, που μοιάζει να κάνει κατάχρηση της οργουελικής δυστοπικής σύλληψης πως «όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα», ανοίγουν φέτος έναν δύσκολο αλλά αναγκαίο διάλογο. Στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου ζητήσαμε από την Άννα Λυδάκη να τοποθετηθεί και να εκφράσει τις απόψεις της.

Μέχρι και το πιο μικρό από τα όντα έχει έναν ήλιο στα μάτια.

Α. Πόρτσια (Φωνές, μτφ. Β. Λαλιώτης, Ίνδικτος)

Του Γιάννη Σμοίλη

Πώς ελίσσεται το τέρας της γραφειοκρατίας; Με ποιους τρόπους ο κρατικός μηχανισμός τυλίγει τους ανθρώπους και τις ζωές τους σε «μια κόλλα χαρτί»; Απολαύστε με δωρεάν είσοδο ένα ξεχωριστό αφιέρωμα με πέντε ταινίες που κοιτούν κατάματα το «τέρας» κι αποφασίζουν να αναμετρηθούν μαζί του. Πέντε ντοκιμαντέρ για ανθρώπους, δράσεις, εγχειρήματα που αψηφούν καταπιεστικές δομές κι επιμένουν, κόντρα σε όλα, να ανοίγουν μια χαραμάδα στην ελπίδα. Και όχι μόνο «στα χαρτιά»…

Βαδίζοντας προς τα εξηκοστά της γενέθλια, η πασίγνωστη Barbie έχει υπάρξει fashion icon, pop culture φαινόμενο, αλλά και στόχος έντονης κριτικής. Ωστόσο, η ομάδα στην καρδιά της Mattel που έχει αναλάβει την επικίνδυνη αποστολή να ανανεώσει το image της, δεν είναι αυτή που φαντάζεστε. Με επικεφαλής μια queer σχεδιάστρια με φεμινιστικές καταβολές, η ομάδα πίσω από την Barbie αντιμετωπίζει το ένα εμπόδιο μετά το άλλο, καθώς τα πιστεύω τους έρχονται σε σύγκρουση με το ένοχο παρελθόν της κούκλας που πρέπει να αλλάξουν. Το «Μέση Δαχτυλίδι: H Μπάρμπι Αλλιώς» δεν είναι απλά ένα διασκεδαστικό ντοκιμαντέρ, αλλά κι ένα απρόσμενα ενημερωτικό ταξίδι στην ιστορία της πιο δημοφιλούς κούκλας στον κόσμο. Είναι τελικά όργανο καταπίεσης ή πρωτεργάτης της γυναικείας ανεξαρτησίας, και μάλιστα σε μια εποχή που οι γυναίκες με το ζόρι έβγαιναν από το σπίτι για να δουλέψουν;