Το σινεμά είναι ζωντανό. Τουλάχιστον το σινεμά που έχει κάτι να πει, το σινεμά που δεν έχει σκοπό να συνοδεύει την κατανάλωση ποπ κορν, ανέπνεε πάντα στο ρυθμό της εποχής του.
Οι εικόνες μπορεί να μην κατασκευάζουν τις συνειδήσεις μας, αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι τις διαμορφώνουν, τις επηρεάζουν, τις επιβεβαιώνουν ή τις διαψεύδουν. Κι ακόμη πιο ουσιαστικά, μας επιτρέπουν να αποκτήσουμε πρόσβαση σε ιστορίες και συναισθήματα, σε εμπειρίες και ζωές που ίσως δε μοιάζουν με τις δικές μας. Κι απ΄όλες τις εικόνες αυτές των ντοκιμαντέρ συνδέονται πιο άμεσα με τον ψυχισμό μας, αφαιρώντας το φίλτρο της μυθοπλασίας από τη συνάρτηση της θέασης και της αντανάκλασής της εντός μας. Και κάπως έτσι, τα ντοκιμαντέρ αποτελούν εδώ και χρόνια όχι έναν καθρέφτη της πραγματικότητας ή έναν τρόπο να μετρήσουμε το πού στεκόμαστε εμείς απέναντι στον κόσμο, μα κάτι πολύ πιο σημαντικό: έναν τρόπο να αμφισβητήσεις κάθε σου βεβαιότητα, έναν φορέα αλλαγής.
Το πεδίο του φύλου, της αυτοδιάθεσης, του αυτοπροσδιορισμού και της αναγνώρισης κάθε ταυτότητας υπήρξε ανέκαθεν ένας τομέας στον οποίο τα ντοκιμαντέρ έδωσαν ηχηρό «παρών», προσφέροντας φωνή, βήμα, και ως αποτέλεσμα ορατότητα και αναγνώριση σε διεκδικήσεις και κοινότητες που συχνά δεν είχαν τον τρόπο να κάνουν την αλήθεια τους να ακουστεί. Στο φετινό πρόγραμμα του 25ου Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ αυτές οι φωνές ακούγονται και πάλι δυνατά. Από την έμφυλη βία ως την απόλυτη μη ορατότητα των ιντερσεξ ατόμων και τις δαιδαλώδεις διαδρομές μιας επιθυμίας που δεν πλέει σε ένα μόνο κανάλι, από τη συνεχή εξερεύνηση της φυλετικής ταυτότητας ως τις μαχητικές διεκδικήσεις της τρανς κοινότητας, το φύλο κι όλες του οι εκφάνσεις είναι εκεί. Και ασφαλώς, όπως πάντα συμβαίνει στα σπουδαία ντοκιμαντέρ, μέσα από ιστορίες ανθρώπων που έχουν τη δύναμη σε εκπλήξουν, να σε συγκινήσουν, να σε εμπνεύσουν, να σε συναρπάσουν. Ιστορίες που άλλες φορές επιβεβαιώνουν ότι η αληθινή ζωή μπορεί να είναι πιο παράξενη ή ευφάνταστη από κάθε μυθοπλασία, κι άλλες που ακούγονται χαμηλότονα σαν ψίθυρος ή υπαινιγμός, αλλά που σε στοιχειώνουν για καιρό ακόμη κι αφού σβήσει η οθόνη. Διατρέχοντας το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ θα έχετε την ευκαιρία να ανακαλύψετε πολλές τέτοιες ιστορίες, συχνά στο κέντρο του κάδρου ή άλλες φορές στο πλάι μιας κεντρικής αφήγησης, όμως παρούσες με συχνότητα και αντίκτυπο, επιβεβαιώνοντας πως η κουβέντα για το φύλο κι όλη τη βεντάλια των εκφάνσεών του δεν είναι απλώς ζωντανή και κοχλάζουζα, μα απολύτως καίρια και απαραίτητη.
Γιώργος Κρασσακόπουλος